Pravoslavni narodi koji poštuju bogoslužbeni julijanski
kalendar u noći između 13. i 14. januara proslavili su...
Nakon Nove godine, stižu nam i božicni praznici...
Želimo Vam srećnu Pravoslavnu, zdravu i bogatu Novu Godinu!
Crkve i manastiri
Manastir Svetog velikomučenika Georgija se nalazi na brdu Liparu, u selu Donja Sabanta, sedam kilometara od Kragujevca.
Sadašnja manastirska crkva
podignuta je 1936. godine na temeljima starijeg hrama.
Osvećena je iste godine od vikarnog Episkopa sremskog Save (Trlajića),
potonjeg gornjokarlovačkog – sveštenomučenika Srpske
pravoslavne crkve, postradalog u Drugom svetskom ratu.
Na mestu današnje crkve, po predanju, postojao je manastir još u XVI veku koji su Turci opljačkali i porušili. Tradicija pamti i grob monaha, verovatno sinaita, i isceljenje vernih nad njim.
Šematizam Srpske pravoslavne crkve u kraljevini Srbiji iz
1895. godine (priredio Mitropolit Mihailo) beleži da u
Donjoj Sabanti postoji crkva Svetog velikomučenika Georgija,
sagrađena 1849. godine „od slabog materijala“. Parohiju od 249
domova i 1500 stanovnika, te 1895. godine, činila su sela
Donja Sabanta, Gornja Sabanta i Velika Sugubina.
Sveštenik je bio Gvozden Ilić koji je početkom XX veka podizao i
Preobražensku crkvu u Donjoj Sabanti.
Crkva Preobraženja Gospodnjeg,koja je izgradjena 1910. godine, nalazi se u samom centru Donje Sabante u takozvanoj "Reci", mahom pored reke Ždraljice. Od dana kako je izgradjena sveštenik je bio Dobrivoje Branković.
Vodenice
U mnogim selima gde postoji makar i manje rečice, a da ima
stalne tekuce vode u toku godine, podizane su vodenice u prvom
redu od strane zadružnih visečlanih porodica radi obezbeđenja
dovoljnih količina brašna, kao osnovne živnotne namirnice.
Često su ljudi bili prinuđeni da se udržuju radi podizana
zajedničke vodenice. Takva vodenica se zove "poredovnička",
koja se prema udelu u gradnji ili u kupovini i koristi ne samo za
svoje potrebe već i za dobijanje "ušura" od porodica kojima
"poredovnik" samelje doteranu pšenicu ili kukuruz.
U Donjoj Sabanti su vodenice podizane na rečici Ždraljici - zaseoci Džepare i Čarkovac i rečici Osenici - zaseok Mamutovac. Najstarija je vodenica u gornjem toku Ždraljice, vlasništvo Adama, zv. Belisav Marković. Ona je podignuta 1824. godine. Po kazivanju svih vlasnika najverovatnije je da je i ranije postojala, jer na vratima vodenice stoji da je preuredjena i prezidana 1928. godine. Pored ove vodenice postojale su vodenice u vlasništvu familije Begovića, Jovića, Raskovića, Vulovića, Krstića.
Vodopadi
Vodopadi na Dubočcu u Donjoj Sabanti
Od svih vodopada u Šumadiji potok Dubočac (3 km), leva pritoka Ždraljice je sa najviše vodopada. Naime, na rastojanju od 1,5 km nalazi se oko 20 malih vodopada i 18 vodopada visine preko 2,5 metara od čega na Dubočcu 10 vodopada (najviši 6 metara), a 8 vodopada (5 m najviši) na potočiću levoj pritoci Dubočca.
Vodopadi se nalaze u eruptivnom terenu od dijabaza, sto predstavlja prirodnu retkost od posebnog značaja.
Dubočac ne presušuje, a ispod vodopada nalaze se duboki virovi sa bistrom planinskom vodom, koja teče od Stražare (652 m).
Posebna prirodna lepota je i duboka klusirasta dolina potoka Dubočca koja je obrasla bukovim, grabovim i hrastovim šumama sa raskošnom hladovinom u toku leta.
Od značaja za izletnike i ljubitelje prirode je što se vodopadi sa virovima nalaze u blizini Lipara.
Vodopad Kamidžor
U Donjoj Sabanti na potočiću Kamidžor nalazi se istoimeni vodopad. Vodopad spada u red viših vodopada u Šumadiji, jer je visok 10 metara. Nalazi se u eruptivnom terenu dijabaza što je posebna prirodna retkost. Kod vodopada nalazi se izvor hladne vode, a dolina potoka obrasla je bujnom šumom.
Nizvodnije niz potok nalazi se Lipar na udaljenosti 600 metara.
Izvori i bunari
Pri naseljavanju Donje Sabante prve porodice su morale da ispituju okolno zemlište u neposrednoj blizini radi pronalaženja pijaće vode. Ta mesta su očistili, ukopali i podziđivali kamenom i stalno održavali. To je bio prilično težak posao, jer se za neke porodice izvor od kuće nalazio po nekoliko stotina metara, a sa izvora se koristila voda za piće, kuvanje i pranje
Poznati izovri su: Cerovac, Kozarice, Kremenac, Pelagića izvor, Miloševića izvor, "Točak", Mandin izvor, Dubočac, i drugi manji.
Do XIX veka porodice su koristile izvore, nakon čega su
krenuli da kopaju bunare. Prednost bunara je bila u tome
što su se kopali blizu kuća, često čak i u dvorištu.
Pokazalo se da se u bunarima nalazila kvalitetnija voda sa
uvek dovoljnim količinama.Danas se bunarska voda uvodi u porodične kuće postavljanjem pumpe u bunaru ili pomoću hidrofora.
Bačije
Bačija je mesto na visoravni, planini. U proleće isteruju se stada ovaca i goveda, gde su pašnjaci i livade. Tu se podiže kućica, uglavnom sa dva odeljenja a i torovi i staje za ovce i govedu.
Bačije su podizali imućni ljudi, koji su imali ne samo veće pašnjake i livade već i dosta stoke. U "bačiji", se noćevalo u jednom odeljenju, a u drugom se mlekarilo, pravio sir i ubirao kajmak.
Na prostorima oko bačija čuvala su se stada od ranog proleća do kasne jesni.
U Donjoj Sabanti bačije su postojale na Dubovima, na visoravni iznad zaseoka Džepare.
Trla
Trla je manja zgrada sa jednim, reše dva odeljenja, koja je imala "vatrište", "ognjište", na kome se ložila vatra za vreme kišnih, hladnih dana.
Trla se koristila tokom dana kada se na livadi kosilo i kupilo seno i kada se čuvala stada da bi se čobani sklonili od kiše i vremenskih nepogoda. Trle su podizane na većim pašnjacima i livadama.
U Donjoj Sabanti trle su postojale na Dubovima, u Osenici, Srednjaku, na Gajića brdu i u potezu "Šumari".
HTML Comment Box is loading comments...
